 | |
Хурдан морины нуруун дээр хүүхэд дахин бүү эндээсэй
Тэглээ гээд морины уяан дээр амиа алдсан 10 настай хүүгийн амийг буцааж чадахгүй ч түүн шиг "унаач хүүхэд” нэрээр улангассан баячуудын зугаа болж байсан хэдэн мянган хүүхдийг амийг эрсдлээс хамгаалж чадахаар боллоо. Нэг хүүхдийн амиар нэлээд олон хүүхдийн амийг аварч байна гэсэн үг. Түүнийх нь төлөө талийгч хүүд хөшөө босгосон ч багадахаар боллоо. Эрх мэдлийн төлөө бие биенээ зольсон улс төрийн тэмцэл дунд энэ асуудлыг сэтгэл гаргаж хөөцөлдсөн эмэгтэй гишүүндээ бас талархая.
Зүүнбаянгийн цэргийн ангид амиа алдсан цэргээс болж албан тушаалаасаа огцрох өргөдлөө өгнө гэдгээ Батлан хамгаалахын сайд Н.Энхболд амласан байна лээ. 19 настай залуугийн үхэлд шууд буруутгасандаа ч биш, "Цэрэгт дэглэлт байдаггүй юм. Битгий худлаа ярь. Баримтаа аваад ир” хэмээн хулгах ч үгүй худлаа хэлснийхээ, сэтгүүлчид дарамт үзүүлснийхээ төлөө энэ хүн огцрох ёстой. Түүн шиг "10 настай хүү морь хөлсөлж яваад нас бараагүй, уяан дээрээ морио арчилж байгаад бэртэл авч нас барсан” гэдэг тайлбар хийгээд сууж байсан Г.Занданшатар гэдэг "зандалчин” ч бас өргөдлөө өгвөл таарна. Иймэрхүү маягийн зөвтгөлөөр биеэ өмөөрч, хүний хүүхдийн амь, биед хөсрий нүдээр хандаж болохгүй гэсэн үг.
Сүхбаатар аймагт унаач хүүхэд нас барьсан тухай ХЭҮК-оос мэдээлсний дараа УИХ-ын гишүүн, Өргөдлийн байнгын хорооны дарга М.Оюунчимэг тус байгууллагад хандаж, хурдан морины уралдаанаас болж хүүхдийн амь, нас, эрүүл мэнд хохирсон асуудлаар лавлагаа хүссэн байдаг юм.
ХЭҮК-оос ирсэн хариу нь "1996 оноос хойш доод тал нь 25 хүүхэд морин уралдаанаас болж амь насаа алдаж 300 гаруй хүүхэд хүнд бэртэл авч ихэнх нь хөдөлмөрийн чадваргүй болсон. 2016 оны гуравдугаар сарын 5-ны өдөр зохион байгуулагдсан уралдааны үеэр мориноосоо чирэгдэж хөлөө гэмтээсний улмаас хөлний 4 хуруугаа тайруулсан хүүхдэд нөхөн олговор байдлаар 450,000 төгрөг олгосон” гэсэн байна. Бид хүүхдийнхээ амь нас, эрүүл мэнд, ирээдүйг ийм л үнээр үнэлээд байгаа улс л даа. 2019 он гарсаар Сүхбаатар аймагт 10 настай унаач хүүхэд мориноос унаж амь насаа алдсан, Хэнтий аймгийн төвд 7 настай хүүхэд дээрх байдлаар хүнд гэмтэл авч одоо Гэмтэл согог, судлалын үндэсний төвд эмчлүүлж байгаа.
Энэ мэдээлэл ирсний дараа М.Оюунчимэг гишүүн УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын Шадар сайд Ө.Энхтүвшинд хандаж, шаардлага хүргүүлснээр өнөөдрийн энэ шийдвэр гарч байна. Өмнөх Засгийн газрын үед ХХААХҮ-ийн сайд Б.Сэргэлэн бас л хурдан морины өвлийн уралдаан шөнөөр зохион байгуулж, уралдаанд оролцсон унаач хүү урдаа явсан машиныг мөргөж осолдсон байдаг. Үүний улмаас өвөл, хаврын морин уралдаанызохион байгуулах тухай Засгийн газрын 19-р тогтоол гарч, өвлийн улиралд 12 наснаас дээш хүүхдийг оролцуулахаар шийдвэрлэсэн байна. Уг тогтоол гарнаас хойш зургаан аймаг, 13 суманд хурдан морины уралдаан болж 975 хүүхэд морь унаж оролцжээ. Тогтоол зөрчсөн (12 нас хүрээгүй хүүхдээ хурдан морь унуулсан)12 хэргийг шалган Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хуулийн дагуу хариуцлага тооцсон гэх боловч хурдан морины өвлийн уралдаан зохион байгуулахыг зогсоож чадсангүй.
Тиймээс УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг "Монгол Улсын хуульд зааснаар 18 нас хүртэлх бүх хүүхдийг "хүүхэд” гэж үздэг байтал насны ангиллаар ялгаварлан өвлийн уралдаанд оролцуулж байгаа нь хүүхдийн эрхийг зөрчиж байна” хэмээн үзэж уг тогтоолыг хүчингүй болгуулахаар Засгийн газарт шаардлага хүргүүлсэн нь тэр. Энэ дагуу өчигдөр Засгийн газрын хуралдаанаар уг асуудлыг авч хэлэлцээд жил бүрийн 11 дүгээр сарын 1-наас тавдугаар сарын 1 хүртэл хурдан морины уралдааныг хориглох шийдвэр гаргажээ.
Б.Заяа
