Вэб холбоос

 

АН-ын дарга З.Энхболд сонгуулийн өмнөх нүүдлээ эхлүүллээ. Эхний нүүдлээрээ тэрбээр ИЗНН,МҮАН-ыг АН-д нэгтгэхсаналыг С.Оюунболон Н.Багцэрэг нарт албан ёсоор тавьж, хүүгээ түлхэв. Өөрөө АН, УИХ-ын хэмжээнд шатарын бэрсийн хэмжээний эрх мэдэлтэй болсон ч, гэнэ алдвал эсрэг талын ганц цодтор хүү түүнтэй нь дүйх нүүдэл хийх эрсдэлтэй учраас Ажлын хэсэг байгуулж, алтан дунджийг баримтлахаар болсон нь энэ. ИЗНН-д санал хүргүүлснийдараа хоёр талын УИХ-ын гишүүд, намын уцирдлагуудаас бүрдсэн Ажлын хэсэг анхны хуралдаанаа хийсэн юм. АН анхлан санал тавьсан болохоор ИЗНН-ыг харзнаж эхэлсэн бол С.Оюун нар намын Их хурлаараа энэ асуудлыг эцэслэхээ мэдэгдээд буй.

Харин МҮАН-ынхан хариугаа хараахан ирүүлээгүй байна. Гэхдээ АН-д ИЗНН, МҮАН нэгтгэх энэхүү нүүдлээрээ З.Энхболд ирэх сонгуулийн ялагч байх уу эс бөгөөс эз нь болох уу гэдгийг өнөөдөртөө таамаглахболомжгүй.

Сонгуулиарсонгогчид л шийднэ. Харин энэ саналын чимээгээр одоогийн улс төрд ямар дүр төрх бий болохыг зурагаахад ийм байна.

ИЗНН бол яалт ч үгүй АН-аас өрх тусгаарлаж өндийсөн нам. Ардчилсан хувьсгалын удирдагч С.Зоригийг бусдын гарт амиа алдсанаас хоёр сарын дараа 17 дугаар тойрог буюу Дорнодын "Ардчилсан холбоо” эвслийнхэн төрсөн дүү С.Оюуныг нэр дэвшүүлсэн байдаг.

Улс төрийн намууд ч анх удаа ёс зүйн тухай ярьж, энэ тойрогm нэр дэвшүүлээгүй учир С.Оюун өрсөлдөгчгүйгээр УИХ-ын гишүүн болж байв. Харин 2000 оны сонгуулийн өмнөхөн С.Оюун өрх тусгаарлаж ИЗНН-ыг байгуулсан түүхтэй. Улмаар 2004 оноос өнөөдрийг хүртэл хугацаанд төрийн түшээгээр ажиллахдаа УИХ-ын дэд дарга, Бүлгийн дарга, Гадаад хэргийн сайд, Байгаль орчин, ногоон хөгжлийн сайдаар ажилласан билээ.

Нэг үгээр хэлбэл, тэр АН-ыг бусадтай хамтарч эрх барих үед ямар нэгэн албан тушаалд хадаатай явж иржээ. Тиймээс С.Оюун намаа АН-тай нэгтгэх асуудалд үгүй гэж хэлэхгүй нь лав. Өөр нэгэн дарга С.Дэмбэрэл гишүүн АН-тай нэгдэхийг эртнээс дэмжиж ирсэн нь үүнийг улам бататгах талтай. Сонгуулийн шинэ хуулиар таван хувийн босго давсан ч тойрогт ялалт байгуулаагүй тохиолдолд намууд жагсаалтаар УИХ-д суух боломжийг хязгаарласан. ИЗНН-ын тухайд нийгэмд өөрийн гэсэн тодорхой сонгогчдын хүрээлэлтэй ч тойрогт ялах боломж хомс. Тиймээс нэгдэх замаар сонгогчдын саналаа хадгалж үлдэх нь тэдэнд чухал, АН-д хэрэгтэй. Гагцхүү 2012 оны сонгуулиар хоёр суудалтай болсон тэд энэ удаад түүнийгээ өсгөх болзлыг АН-д тавих болов уу.

МҮАН АН-ТАЙ НЭГДЭХГҮЙ
МҮАН бол хүссэн хүсээгүй АН-аас угшилтай. 2004-2006 оны үед "Эх орон-Ардчилал” эвсэл задрахад М.Энхсайхан, Ж.Наранцацралт, Д.Батцогт нар тусдаа нам байгуулахад анх бүрэлдсэн түүхтэй. Харин өнөөдөрМ.Энхсайханы тодотголтойМҮАН-ын З.Энхболд АН-ын даргын хувиар нэгтгэх санал гаргаад явж байна. Гэхдээ АН-ын дарга З.Энхболд МҮАН-ынханд санал хүргүүлэхдээМ.Энхсайхан зөрчил эцэстээ тэднийг голын наана, цаана гаргачихаад байгаа. Сүүлд УИХ-ын дарга ипотекийн зээлийг таван хувьд хүргэх боломжтой тухай мэдээлэл хийсний дараа Монгол Улсын сайд М.Энхсайхан хэрэгжүүлэх ямар ч боломжгүй гэдгийг цахим хуудсаараа дамжуулан мэдэгдсэн.

Хариу болгож АН-ын дарга Засгийн газрын гишүүн М.Энхсайхан тийм зүйл ярьж байгаа бол халах хэрэггэй хэмээж байв. Үүнээс өмнө Тавантолгойн гэрээ хэлэлцээтэй холбогдуулж М.Энхсайхан сайдын цалинг хасах, бүр огцруулах тухай АН-ын дарга нэг бус удаа илэрхийлж байсан юм. Тэгэхээр З.Энхболд, М.Энхсайхан нарын зөрчил эцэс болдоггүй л юм бол МҮАН-ыг АН-тай нэгтгэх асуудлыг ярилцаад нэмэргүй нь. М.Энхсайхан, Г.Уянга хоёрыг авахгүйгээр МҮАН-ыг нэгтгэж болно гэсэн АН-ын удирдлагуудын яриа энэхүү зөрчлийг улам хурцатгаж мэдэх. Даргыг нь УИХ-ын гишүүнтэй нь хамт авахгүй гэсэн АН доторх яриа айлын хойморт гарч суучихаад гэрийн эзнийг нь хөөж буйгаас өөрцгүй үйлдэл билээ.

Гэхдээ М.Энхсайхан АН-тай намаа нэтгэхээс илүүтэй МАН-тай эвсэж сонгуульд оролцохоо ил далд илэрхийлж эхэлснийг энд тодотгох хэрэгтэй.

Н.ЭНХБАЯР ХАЙЧИХ ВЭ
2012 оны сонгуулийн дараагаас олуулаа болсон АН-ынхан гуравдагч хүчин "Шударга ёс” эвслийг тулах цэгээ болгосноор өнөөдрийг хүртэл эрх баригчийн суудлаа алдчихаагүй явна. Гэвч өнгөрсөн хугацаанд Н.Энхбаяр гэсэн ганцхан эрхмээр төлөөлүүлж ирсэн "Шударга ёс” эвслийн дотоод зөрчилдөөн АН-ын болгоомжлох шалтгаан болж буй мэт. Тэр дундаа эвслийн бүлгийг бүрдүүлэгч МАХН, МҮАН-ын дарга М.Энхсайхан, Н.Энхбаяр нар өөр хоорондоо зөрчилдөжж эхэлснээр тэдний хөлд гал асааж түүн дээр нь тос нэмээд байна. Үүн дээр МАХН доторх зөрчил ч нэмэгдэнэ. Намын ерөнхий нарийн бичгийн дарга, Эрүүл мэнд, спортын сайдаар ажиллаж байгаад хуулийнханд саатуулагдсан Г.Шийлэгдамба Н.Энхбаяртай холбоотой захиаг олон нийтэд ил болгож, телевизийн ярилцлагад хүртэл орсон нь МАХН дотор бөмбөг хаясантай агаар нэг хөдөлгөөнд оруулж орхив.

Угтаа бол Н.Энхбаяр Шадар сайдын суудлаар барьцаалж, Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газрыг авч үлдсэн нь саяхны үйл явдал. Гэвч МАХН-ын дотоод зөрчлөөс үүдсэн үү Н.Энхбаярыг Цагаан сараас өмнө Шадар сайд болгохгүй нь тодорхой болж байх шиг. Харин эгзэгтэй гэмээр энэ цаг мөчид З.Энхболд дарга ИЗНН, МҮАН-ыг нэгтгэх санал хүргүүлсэн нь МАХН-д бас нэгэн цохилт болчихлоо. Тэгэхэрээ тэр хайчих вэ. Уг нь АН, МАН-ын хэн нь түрүүлж Н.Энхбаярт "хадаг барих” тухай яриа саяхныг хүртэл саарал ордноор хэсүүчилдэг байлаа шүү дээ. Гэвч түүнд бус ИЗНН, МҮАН- ынханд Засгийн газарт хамтарч байгаа АН-ынхан нэгдэх санал хүргүүлснээр Н.Энхбаяр аль ч үгүй хоцорч мэдэх нь. Тиймээс ирэх сонгуулиар аль нэг намтай эвсэхгүй л бол одоогийнх нь шигээ суудалтай болохгүй нь тодорхой Н.Энхбаяр тэргүүтэй МАХН-ынхан хайчих вэ гэдэг нь энэ өдрүүдэд сонирхолтой сэдэв байх нь.

НЭГТГЭХ САНАЛ ЕРДӨӨ ГАЛ ХАМГААЛАХ ХЭРЭГСЭЛ ҮҮ

Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газрыг АН-ынхан "Шударга ёс” эвсэл, ИЗНН-тай хүч хавсран хамгаалж үлдсэн ч тэд тайвшрах болоогүй. Учир нь Г.Уянга, О.Баасанхүү Л.Цог нарын гишүүд зорилгоосоо хараахан ухраагүй байна. Тэр нь эвслийн бүлгээс гарч Засгийн газрыг огцруулах. Ингэсэн тохиолдолд "Шударга ёс” эвсэл бүлэггүй болоод зогсохгүй Ч.Сайханбилэг танхимаараа огцрох эрсдэлтэй. Яг ийм нөхцөлөөр МАХН, "Эх орон-Ардчилал” эвсэл хамтран эрх барьж байх үед М.Энхсайхан тэргүүтэй гишүүд эвслээсээ гарч Ц.Элбэгдоржийн Засгийн газрыг эрх зүйн чадамжгүй болгож байв. Ийм байдал үүсгэхгүйн тулд З.Энхболдын нэн түрүүнд авах арга хэмжээ нь ИЗНН-ын хоёр, МҮАН-аас хоёр гишүүнийг намдаа элсүүлэх зорилгоор одоогийн Засгийн газрыг сонгуультай золгуулах арга сэдсэн нь эгнээндээ нэгтгэх санал байж болох.

 

Өөрийг нь УИХ-ын гишүүнээр ажиллаад жил хүрэхгүйн хутацааны дараа ийм байдал үүсч байсан болохоор тэр шүү дээ. Тиймээс одоогийн 35 гишүүн дээрээ нэмж дөрвийг элсүүлэх замаар олуулаа биш олонх болж сонгуультай золгох нь З.Энхболдын "Б” төлөвлөгөө байхыг үгүйсгэхгүй. Мэдээж УИХ-д АН олонх болсон тохиолдолд Ч.Сайханбилэгийн танхимыг авч үлдэхээс гадна орон гарсан сайдын томилгоо хийх шаардлага тулгарахаас өөр эрсдэл үүсэхгүй билээ. Тэгэхээр ИЗНН, МҮАН-д яаран хүргүүлсэн санал Г.Уянга, О.Баасанхүү, Л.Цог нарын сэдлийг унтраах АН- аас угшилтай МҮАН-ын гишүүдийнхээ батлахыг сэргээх хамгийн боломжит хувилбар байж болох юм.